Yargıtay'dan Emsal Karar: Dizlik Zorunlu Ekipman Değildir, Müterafik Kusur Sayılamaz !!

Motosiklet kazalarında sürücünün koruyucu ekipman kullanmaması, yaralanma ve tazminat hesaplamalarında önemli bir tartışma konusudur. Özellikle hangi ekipmanların yasal olarak zorunlu olduğu ve bu ekipmanların kullanılmamasının Müterafik Kusur oluşturup oluşturmadığı noktasında farklı değerlendirmeler yapılabilmektedir.

Yargıtay 4. Hukuk Dairesi’nin 2022/10813 Esas, 2024/10557 Karar sayılı ve 06.11.2024 tarihli kararı, bu konudaki önemli belirsizliklerden birine açıklık getirmiştir. Yargıtay, dizliğin zorunlu ekipman olmadığını belirterek, Sigorta Tahkim Komisyonu tarafından bu nedenle yapılan %20 Müterafik Kusur indiriminin hukuka aykırı olduğunu vurgulamıştır.

Kararın gerekçesinde, Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin (KTY) ilgili hükümlerine atıfta bulunularak, motosiklet sürücüleri için zorunlu koruyucu ekipmanlar arasında dizliğin yer almadığı açıkça belirtilmiştir. Bu bağlamda, dizlik takılmamasının Müterafik Kusur olarak değerlendirilip tazminattan indirim yapılmasının hukuka uygun olmadığı vurgulanmıştır.

Bu karar, yalnızca bir kazaya ilişkin değil, genel olarak motosiklet kullanıcılarının haklarının ve yükümlülüklerinin sınırlarının belirlenmesi açısından da önemlidir. Kanun ve yönetmeliklerde açıkça belirtilmeyen bir koruyucu ekipmanın kullanılmamasının, sürücünün kusurlu sayılmasına neden olmayacağı böylece Yargıtay tarafından da teyit edilmiştir.

Sonuç olarak, motosiklet sürücüleri için yasal olarak zorunlu olan ekipmanlar kask ve koruyucu gözlüktür. Bu sınırların dışına çıkarak, mevzuatta yer almayan koruyucu donanımların yokluğu nedeniyle sürücünün kusurlu sayılması hukuken geçerli bir gerekçe oluşturmaz. Yargıtay’ın bu Kararı, Sigorta Uyuşmazlıkları ve Tazminat Davalarında adil yargılanma hakkının sağlanması açısından önemli bir emsal niteliği taşımaktadır.

YARGITAY KARARI:

4. Hukuk Dairesi         2022/10813 E.  ,  2024/10557 K.

MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2022/489 Değişik İş 2022/494 Karar

İtiraz Hakem Heyeti kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalıya Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (ZMSS) Poliçesi ile sigortalı aracın 29.07.2020 tarihinde karıştığı çift taraflı trafik kazasında, motosiklet sürücüsü olan müvekkilinin yaralandığını, sürekli iş göremezliğe uğradığını, ayrıca geçici iş göremezlik tazminatı ile bakıcı gideri talebinde bulunduğunu belirterek, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla 5.000,00 TL tazminatın davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiş; talebini 58.147,45 TL olarak ıslah etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; usule uygun başvuru olmadığını, maluliyet raporunun hatalı olduğunu, kusura yönelik tespit yapılması gerektiğini, müterafik kusur indirimi yapılması gerektiğini, TRH 2010 Yaşam Tablosu ve %1,8 teknik faiz kullanılarak hesap yapılması gerektiğini, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yapılan bir ödeme var ise mahsubunun gerektiğini, vekalet ücretinin 1/5 olarak uygulanması gerektiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.

III. UYUŞMAZLIK HAKEM HEYETİ KARARI
Uyuşmazlık Hakem Heyetinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; başvurunun kısmen kabulü ile 51.101,74 TL sürekli iş göremezlik tazminatı ile 7.045,70 TL geçici iş göremezlik tazminatı olmak üzere toplam 58.147,45 TL tazminatın yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine, bakıcı gideri talebinin reddine karar verilmiştir.

IV. İTİRAZ
Uyuşmazlık Hakem Heyetinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı vekilince itiraz edilmesi üzerine; İtiraz Hakem Heyetinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının maluliyetinin kaza tarihi itibariyle yürürlükte olan Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre %4 olarak belirlendiği ve bu oran üzerinden yapılan tazminat hesabının doğru olduğu gerekçesiyle davacı vekilinin itirazının reddine, davacının yaralanmasının diz bölgesinden olduğu ve koruyucu ekipman olarak dizlik kullanmadığı kabul edilerek %20 oranında müterafik kusur indirimi yapılmak suretiyle davalı vekilinin itirazının kısmen kabulüne, 40.881,39 TL sürekli iş göremezlik tazminatı ile 5.636,56 TL geçici iş göremezlik tazminatı olmak üzere toplam 46.517,95 TL tazminatın davalıdan tahsiline karar verilmiştir.

V. TEMYİZ

A. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; maluliyet raporları arasındaki çelişki giderilmeden karar verilmesi, müterafik kusur indirimi yapılması ve vekalet ücretinin hatalı hesaplandığı gerekçesiyle kararı temyiz etmiştir.

B. Gerekçe
Uyuşmazlık; davalı şirkete Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (ZMSS) Poliçesi ile sigortalı aracın karıştığı trafik kazası sonucu yaralanıp malul kalan davacının uğradığı bedensel zarar nedeniyle tazminat talebine ilişkindir.

1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre, davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.

2.Zararın meydana gelmesinde veya artmasında zarar görenin de kusurunun bulunması halinde söz konusu olan müterafik kusur 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 52 nci maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre zarara uğrayan, zarar doğuran eyleme razı olmuş veya kendisinin sebep olduğu hal ve şartlar zararın meydana gelmesine etki yapmış veya tazminat yükümlüsünün durumunu diğer bir surette ağırlaştırmış ise, hakim tazminat miktarını hafifletebilir veya tamamını kaldırabilir. Müterafik kusur indiriminde her somut olayın özelliğine göre olayın meydana geliş tarzı ve zararın artmasında zarar görenin kusurlu davranışının sonuca etkisi değerlendirilerek uygun oranda bir indirim yapılmasını gerektirir ve zarar görenin müterafik kusurunun tespiti halinde 6098 sayılı Kanun'un 52 nci maddesi uyarınca tazminattan uygun bir indirim yapılması, gerek öğretide gerekse Yargıtay içtihatlarında benimsenmiş ve yerleşmiş bulunmaktadır.

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 78 inci maddesinde "Belirli sürücülerin ve yolcuların, araçların sürülmesi sırasında koruyucu tertibat kullanmaları zorunludur... Kullanma ve yolların özelliği gözetilerek hangi tip araçlarda sürücülerinin ve yolcularının şehiriçi ve şehirlerarası yollarda hangi tarihten itibaren kullanılacağı yönetmelikte belirtilir." düzenlemesi yapılmıştır.

Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin 150 nci maddesinde "Belirli sürücülerin ve yolcuların, araçların sürülmesi sırasında koruyucu tertibat kullanmaları mecburidir.
(Değişik ikinci fıkra:RG-19/2/2014-28918) Sürücü ve yolcular için, nicelik ve nitelikleri bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (1) sayılı cetvelde ve Karayolları Trafik Kanununa göre çıkarılan diğer yönetmeliklerde gösterilen koruyucu tertibatlardan;
a) Üç tekerlekli yük motosikletleri hariç, elektrikli bisiklet, motorlu bisiklet ve motosikletlerde sürücülerin koruma başlığı ve koruma gözlüğü, yolcuların ise koruma başlığı,” şeklinde düzenlenme bulunmaktadır.

Somut olayda; her ne kadar diz bölgesinden yaralanan davacının, kaza sırasında koruyucu ekipman olarak dizlik kullanmadığı gerekçesiyle %20 oranında müterafik kusur indirimi yapılmış ise de KTY'nin ilgili maddesinde motosiklet sürücüleri için dizlik zorunlu koruyucu ekipman olarak düzenlenmediğinden bu şekilde indirim yapılması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.

VI. KARAR
1. Gerekçe bölümünün (1) numaralı bendinde açıklanan nedenlerle davacı vekilinin diğer temyiz itirazlarının REDDİNE,
2. Gerekçe bölümünün (2) numaralı bendinde açıklanan nedenle davacı vekilinin temyiz itirazının kabulü ile temyiz olunan İtiraz Hakem Heyeti kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde davacıya iadesine,
Dosyanın mahkemesine gönderilmesine,06.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.