Bilindiği üzere Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru yolu, 23 Eylül 2012 tarihi itibariyle hukuk sistemimize girmiştir. Anayasa Mahkemesi kurulduğu günden bugüne yüksek mahkeme olarak bireylerin yaşadığı hak ihlallerine karşı ikincil bir kanun yolu olarak işlev görmektedir.
Anayasa Mahkemesi 3 aylık periyotlarla güncelleyerek bireysel başvuru istatistikleri yayımlamaktadır.
Anayasa Mahkemesi 23 Eylül 2012 - 30 Haziran 2024 tarihlerini kapsayan bireysel başvuru istatistiklerini yayımladı. Yayımlanan istatistiklerden sonuncusunda birtakım önemli veriler göze çarpmaktadır. Dikkat çeken istatistikler aşağıdaki gibidir;
- Anayasa Mahkemesi kendisine yapılan 617.411 başvurudan 513.730 tanesini sonuçlandırarak taleplerin %83,2’sini karşılamıştır. Halihazırda toplam derdest dosya sayısı 103.681’dir.
- Derdest başvuruların yapılan başvurulara oranı ise %16,8’dir.
- Makul sürede yargılanma hakkına ilişkin Anayasa Mahkemesine 148.315 başvuru yapılmış olup bunlardan 147.343 tanesi sonuçlandırılmıştır. 972 adet derdest dosya mevcuttur. Türk yargı sisteminin kronik bir sorunu haline gelen makul sürede yargılanma hakkına karşı Anayasa Mahkemesine yapılan başvuru istatistikleri incelendiğinde AYM’nin bu hususta etkin bir başvuru yolu tanıdığını söylemek mümkündür.
- Anayasa Mahkemesi tarafından esastan incelenen 75.975 dosyanın 74.574’ü hakkında hak ihlali kararı verildiği görülmektedir.
- Sonuçlandırılan başvuruların karar türüne göre dağılımı incelendiğinde ise aşağıdaki verilere erişilmektedir;
- 422.085 kabul edilemezlik kararı
- 74.574 en az bir hakkın ihlaline ilişkin karar
- 13.558 idari ret kararı
- 2.112 düşme, dosya kapatma, başvurunun reddi kararı
- 1.401 bir hakkın ihlal edilmediği kararı
- En az bir hakkın ihlal edildiğine karar verilen 74 bin 574 başvurudan 35 bin 527'si 2022'de verilmiş olup, bunun oransal karşılığı %47,5’tir
- Anayasa Mahkemesine en fazla bireysel başvuru 109 bin 779 ile yine 2022'de yapılırken, 2023'te bu sayı 108 bin 816 oldu. Bu yılın ilk 6 ayında ise Anayasa Mahkemesine 37 bin 657 bireysel başvuru yapıldı.
- İhlal kararlarının hak ve özgürlüklere göre dağılımında ise en büyük payın %74,5 ile makul sürede yargılanma hakkına ait olduğu görülmektedir. İkinci sırada %6,9 oranıyla adil yargılanma hakkı gelmektedir.
- Anayasa Mahkemesi tarafından yayımlanan 23 Eylül 2012 - 30 Haziran 2024 tarihlerini kapsayan bireysel başvuru istatistiklerine buraya tıklayarak erişebilirsiniz.