Sürekli İş göremezlik (Maluliyet-İşgücü Kaybı) Tazminatı Nedir?

Sürekli iş göremezlik, bir kişinin kaza, meslek hastalığı veya başka bir nedenden ötürü kalıcı olarak çalışma gücünü yitirmesi durumunu ifade eder. Bu durumda, sigortalının yaşam standardını korumak ve ekonomik kaybını telafi etmek amacıyla belirli tazminat ödemeleri devreye girer. Tazminatın hesaplanması, ödeme yöntemleri ve başvuru koşulları; ilgili yasal düzenlemeler (örneğin, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu) çerçevesinde belirlenmiştir.

Bu makalemizde, konuyu hem İş Hukuku perspektifinden hem de Trafik Kazaları kapsamında ayrı ayrı ele alıp detaylı bir şekilde inceleyeceğiz

İş hukuku açısından, sürekli iş göremezlik tazminatı; çalışanların iş kazası, meslek hastalığı veya iş ile bağlantılı diğer risklerden kaynaklanan kalıcı zararlarını karşılamayı amaçlar. 

Türkiye’de bu hususla ilgili başlıca düzenleyici kaynaklar aşağıdaki gibidir:

1. 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu:
   İş kazaları ve meslek hastalıkları sonucunda ortaya çıkan zararların giderilmesi ile sigortalıların haklarının korunmasına ilişkin esasları belirler.

2. İş Kanunu ve İlgili Yönetmelikler:
   Çalışanların iş güvencesi ve tazminat haklarının korunmasına yönelik hükümleri ve uygulama esaslarını içermektedir.

3. Mahkeme İçtihatları:
   Uygulamadaki yorumlar, örnek olaylar ve yargı kararları aracılığıyla mevzuatın yorumlanmasına ve uygulanmasına ışık tutar.

İş Güvencesi ve Çalışanın Korunması

İş hukuku kapsamında, Sürekli İş göremezlik durumunda:

• Çalışanın Ekonomik Güvencesi: İş kazası veya meslek hastalığı sonucu sürekli iş göremez hale gelen bir çalışan, artık gelir elde edemediğinden, devlete veya sigorta kurumlarına başvurarak hak ettiği tazminatı talep edebilir.

• Prim Gün Sayısı ve Hizmet Süresi: Hak kazanabilmek için belirli prim gün sayısının tamamlanmış olması, çalışanın geçmişteki sigorta ödemelerinin düzenli olarak yapılmış olmasını gerektirir.

• Tıbbi Değerlendirme: İş kazası veya meslek hastalığı sonrası, uzman hekimler tarafından yapılan değerlendirme raporları, iş göremezliğin kalıcılığını ortaya koyar.

 İşveren Sorumluluğu ve Sigorta Kapsamı

• İşverenin Bildirim Yükümlülüğü: İşveren, meydana gelen iş kazası veya meslek hastalığı durumunda, derhal ilgili sosyal güvenlik kurumuna bildirimde bulunmak zorundadır. Bu bildirim, tazminat sürecinin başlatılması açısından kritik önem taşır.

• Sigorta Şirketleri ile İşbirliği: İş kazası durumlarında, işverenin bağlı olduğu sigorta şirketleri, tazminatın hesaplanması ve ödemesi sürecinde aktif rol oynar. Bu durum, işverenin ve sigortalının haklarının korunmasını sağlamak için düzenlenmiş bir mekanizmadır.

Trafik Kazalarında Oluşan Sürekli İş göremezlik

Trafik kazaları, çoğu zaman beklenmedik ve ani gerçekleşen olaylar sonucunda meydana gelir. Bu kazalarda:

• Fiziksel ve Psikolojik Zararlar: Ağır yaralanmalar, beyin hasarı veya omurga yaralanmaları gibi durumlar, kalıcı iş göremezliğe yol açabilir.

• Sorumluluk ve Sigorta Kapsamı: Trafik kazalarında, kaza yapan veya kazaya sebebiyet veren tarafın sigortası devreye girer. Sigortalı olmayan kişiler içinse, mağduriyetin giderilmesi amacıyla devletin belirlediği tazminat mekanizmaları uygulanır.

Hukuki Değerlendirme ve Tazminat Süreci

• Kazanın Niteliği ve Sorumluluk: Trafik kazalarında sürekli işgöremezlik söz konusu olduğunda, kimin kusurlu olduğunun belirlenmesi, tazminat miktarının hesaplanmasında önemli bir rol oynar. Kusurun paylaştırılması, tazminatın miktarını ve ödenme şeklini etkiler.

• Tıbbi Raporlar ve Değerlendirme: Trafik kazalarında da, iş kazalarında olduğu gibi, tıbbi raporlar temel delil olarak kullanılır. Ancak burada, kaza sonrası rehabilitasyon süreci ve psikolojik etmenler de dikkate alınır.

• Sigorta Şirketleri ve Adli Süreç: Trafik kazalarında, mağdurun veya kusurun bulunduğu tarafın sigorta şirketleri, tazminatın ödenmesi sürecinde aktif rol oynar. Adli süreçler, kaza anındaki olayların netleştirilmesi ve kusurun belirlenmesi açısından önem taşır.

Trafik Kazaları ve İş İlişkisi: Kesişen Noktalar

Bazı durumlarda trafik kazaları, iş seyahati gibi iş ile bağlantılı faaliyetler sırasında meydana gelebilir. Bu durumlarda:

• İş ve Trafik Kazası Arasındaki İlişki: Çalışanın iş seyahati sırasında geçirdiği trafik kazası sonucunda sürekli işgöremez hale gelmesi, hem iş hukuku hem de trafik kazası kapsamında değerlendirilir. Bu gibi durumlarda, hem işverenin hem de sigorta şirketlerinin yükümlülükleri göz önünde bulundurulur.

• Çifte Sigorta Kapsamı: İş kazası kapsamında değerlendirilebilecek bu tür olaylarda, çalışanın hem iş kazası tazminatı hem de trafik kazası sonucu oluşan zararları için ayrı ayrı tazminat talepleri söz konusu olabilir. Bu durumun tespiti için, olayın ayrıntılı bir şekilde incelenmesi gerekmektedir.

Ortak Noktalar

• Tıbbi Değerlendirme: Her iki durumda da, işgöremezliğin kalıcılığı konusunda uzman doktorların raporları esastır.

• Ekonomik Güvence: Hem iş kazası hem de trafik kazası durumlarında, mağdurun ekonomik kaybını telafi etmeyi amaçlayan tazminat ödemeleri bulunmaktadır.

• Sigorta Kapsamı: İşveren ve sigorta şirketleri (veya trafik sigortası) devreye girerek mağdurun zararının karşılanması yönünde yükümlülükler üstlenir.

 Farklılıklar

• Hukuki Dayanaklar: İş hukuku kapsamında düzenlemeler, esas olarak çalışanların korunmasına yönelik iken; trafik kazalarında düzenlemeler, genel tazminat hukuku ve trafik sigortası mevzuatı çerçevesinde değerlendirilir.

• Sorumluluk Dağılımı: İş kazalarında işverenin ve sigorta kurumunun rolü belirginken, trafik kazalarında kusurun tespiti ve paylaştırılması daha karmaşık hukuki süreçlere yol açabilir.

• Başvuru Süreci: İş kazalarında süreç, çalışanın işvereni aracılığıyla sosyal güvenlik kurumuna yönlendirilirken; trafik kazalarında mağdur doğrudan sigorta şirketleri veya adli mercilere başvurabilir.

Sürekli İşgöremezlik Tazminatı, hem iş hukuku kapsamında hem de trafik kazaları gibi beklenmedik olaylar sonucunda ortaya çıkan kalıcı zararların tazmin edilmesi açısından büyük önem taşımaktadır. İş hukuku perspektifinde, çalışanların iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle yaşadığı zararların ekonomik güvence altına alınması temel amaç iken, trafik kazalarında mağdurun uğradığı fiziksel ve psikolojik zararın giderilmesi ile kusurun belirlenmesi süreci öne çıkmaktadır.

Her iki durumda da, tazminatın hesaplanması, tıbbi raporlar, prim gün sayıları, hizmet süresi ve ilgili yasal düzenlemelerin titizlikle uygulanması gerekmektedir. Ayrıca, özellikle iş seyahati sırasında meydana gelen trafik kazalarında, hem iş hukuku hem de trafik sigortası hükümlerinin kesişim noktasında oluşan sorunların çözümü için dikkatli bir inceleme yapmak önem arz etmektedir.

Bu kapsamlı değerlendirme, ilgili tarafların (işverenler, sigorta şirketleri, adli makamlar ve mağdurlar) haklarını koruma ve adil tazminatın sağlanması açısından yol gösterici niteliktedir. Her iki alanda da yasal düzenlemelerdeki güncellemeler ve uygulamadaki örfler yakından takip edilerek, mağdurların haklarına erişim kolaylaştırılmalıdır.

Sigorta hukuku hakkında merak ettiğiniz her şey için buraya tıklayın.

İş Hukuku, Tazminat Davaları Avukatlık ve Danışmanlık Ücretleri 2025

      İş hukuku, iş davalarında avukatlık ve danışmanlık ücretleri müvekkil ile avukat arasında somut olayın özelliklerine göre değişkenlik gösterir ve taraflar arasında serbest bir biçimde belirlenmektedir. Barolar belirli aralıklarla yol gösterici olması sebebiyle asgari ücret tarifeleri yayınlamaktadırlar. Hukuk Büromuz tarafından Ankara Barosu Avukatlık Tavsiye Ücret Tablosu dikkate alınmaktadır. Söz konusu tarifeler Baroların bulunduğu şehrin ve genel olarak ülkenin ekonomik koşulları, avukatların çalışma şartları ve ilgili diğer parametreler baz alınarak düzenlendiğinden bu tarifeler uygulamadaki ortalama ücretlere tekabül etmektedir. Ancak yine de belirtmek gerekir ki dava türü aynı olsa bile her iş kendi özelinde farklı iş ve işlemler gerektirdiğinden her dosya için belirlenen ücretlendirme farklı olabilir. Ayrıca Türkiye Barolar Birliği de her yıl asgari ücret tarifesi yayınlamaktadır. Bu noktada tekrar hatırlatmak gerekir ki Avukatlık ücretleri avukat ve müvekkil arasında; asgari ücret tarifesi, çalışma saatleri, davaya hazırlık süreci, delil toplama işlemleri, savunma stratejilerinin belirlenmesi, duruşmalar, müvekkil ile iletişim, avukatın deneyimi, uzmanlığı, bulunduğu şehir veya bölge gibi faktörlere bağlı olarak değişkenlik göstermektedir.

Önemle belirtmek gerekir ki bu yazıdaki bilgilerin tamamı genel bir bilgilendirme içermekte olup hukuki danışmanlık ve reklam gibi algılanmamalıdır.  Yaşanılan her bir olay ve uyuşmazlığın bağımsız biçimde ayrı bir hukuki değerlendirmeye tabi tutulması gerekir. Ayrıca her bir hukuki konu ve meselenin çözümü uzman bilgisi gerektirmektedir. Bu sebeple de karşı karşıya kaldığınız hukuki uyuşmazlıklar ve olaylar için yetkin bir avukattan hukuki danışmanlık almanızı, Yargıya taşınan uyuşmazlıklar açısından da dosyalarınızı yetkin bir avukat aracılığı ile takip etmenizi öneririz. Yukarıdaki makale ile ilgili olarak veya her türlü hukuki destek ve danışmanlık için büromuz ile iletişime geçebilirsiniz.