Haberleşmenin Gizliliğini İhlal Suçu ve Cezası

;

Kişiler arasındaki iletişim ve haberleşme temel bir hak olup bu haberleşmenin gizliliği de hukuken korunan bir değer ve bu gizliliğin ihlaline yönelik fiiller de hukuk sisteminin cezai yaptırıma tabi tuttuğu fiillerdir. İnternet ve sosyal medya kullanımın yoğunlaşması ve bu platformların iletişim aracı olarak kullanılması haberleşmenin gizliliğinin bu yollarla ihlalini sıklıkla gündeme getirmektedir. Bu nedenle haberleşmenin gizliliğinin önemi artmaktadır.

Haberleşmenin gizliliğini ihlal suçu Türk Ceza Kanununun md. 132 hükmünde düzenlenmektedir. Hükme göre;

“Haberleşmenin gizliliğini ihlal

l51 Madde 132- (1) Kişiler arasındaki haberleşmenin gizliliğini ihlal eden kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu gizlilik ihlali haberleşme içeriklerinin kaydı suretiyle gerçekleşirse, verilecek ceza bir kat artırılır. (2) Kişiler arasındaki haberleşme içeriklerini hukuka aykırı olarak ifşa eden kimse, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (3) Kendisiyle yapılan haberleşmelerin içeriğini diğer tarafın rızası olmaksızın hukuka aykırı olarak alenen ifşa eden kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. İfşa edilen bu verilerin basın ve yayın yoluyla yayımlanması halinde de aynı cezaya hükmolunur.”

     Hükümden de anlaşıldığı üzere kişiler arasındaki haberleşmenin gizliliğin bir 3. kişi tarafından ihlal edilmesi hapis cezası ile cezalandırılmaktadır. İhlalin haberleşme içeriğinin kaydı suretiyle gerçekleştirilmesi ise nitelikli hal olarak düzenlenmiştir. Yine kişiler arasındaki haberleşme içeriğinin ifşası da hapis cezası ile cezalandırılmaktadır. Kişiler arası haberleşmenin gizliliğinin haberleşmenin taraflarından biri tarafından ve diğer tarafın rızası dışında ihlal edilmesi de ayrıca suç olarak düzenlenmiştir. Neticede internet, telefon ve diğer iletişim kanalları üzerinden gerçekleştirilen haberleşmelerin izinsiz olarak kaydedilmesi, dinlenmesi veya ifşa edilmesi, haberleşmenin gizliliğini ihlal suçu olarak kabul edilmektedir. Hükümde 3 farklı suç tipinin düzenlendiği ifade edilebilir;

• TCK 132/1 → kişiler arasındaki haberleşmenin gizliliğinin 3. kişiler tarafından ihlali veya kayda alınması
• TCK 132/2 → kişiler arasındaki haberleşme içeriklerinin  ifşa edilmesi
• TCK 132/3 → haberleşme içeriğinin haberleşmenin taraflardan biri tarafından ifşa edilmesi veya bu verilerin basın yoluyla yayımlanması

Haberleşmenin gizliliğini ihlal suçu cezası temel olarak 1 ila 3 yıl hapis cezası olarak düzenlenmiştir. Çeşitli durumlara göre ceza değişmektedir;

• Gizlilik ihlalinin haberleşme içeriklerinin kaydı suretiyle gerçekleşmesi → 2-6 yıl hapis cezası
• Kişiler arası haberleşmenin ifşa edilmesi → 2-5 yıl hapis cezası
• Haberleşme içeriğinin taraflardan biri tarafından ifşa edilmesi → 1-3 yıl hapis cezası 
• Haberleşme içeriğinin taraflardan biri tarafından basın yoluyla ifşa edilmesi → 1-3 yıl hapis cezası

Aşağıda örnekleri de verilen birtakım fiillerin kasten işlenmesi halinde haberleşmenin gizliliğini ihlal suçu oluşacaktır;

• Haberleşmenin gizliliğinin ihlalinden söz edilebilmesi için haberleşmenini taraflarının belli bir gizlilik iradesi içerisinde ve uygun vasıtalarda haberleşmeyi gerçekleştirmesi gerekmektedir. Örneğin kamuya açık alanda gerçekleştirilen bir haberleşmenin okunması, dinlenmesi, 3. kişilere aktarılması vb. bu suçu oluşturmayacaktır.

• Haberleşmenin gizliliğinin ihlalinden söz edilebilmesi için haberleşmenini taraflarının  uygun vasıtalarda haberleşmeyi gerçekleştirmesi gerekmektedir. Bu araç posta, telgraf, sosyal medya, mektup vb. olabilir. Ancak kişilerin yüz yüze gerçekleştirdiği haberleşmenin çıplak kulakla dinlenilmesi bu suçu oluşturmayacaktır.

• Günlük hayatta da sıklıkla karşılaşılan mesajlaşma içeriklerinin ekran görüntülerinin 3. kişilerle paylaşılması hali de haberleşmenin gizliliğinin haberleşmenin taraflarından biri tarafından ihlal edilmesi suçunu teşkil etmektedir.

• Kişiler arasındaki haberleşmenin herhangi bir vasıta ile örneğin ses kayıt cihazı ya da fotoğrafını çekmek suretiyle kayıt altına alınması da bu suçu oluşturmaktadır.

       Türk Ceza Kanununun md. 132 hükmünde haberleşmenin gizliliğini ihlal suçunun çeşitli işleniş biçimleri bakımından temel cezadan daha fazla ceza öngörülen bazı hallere ek olarkak Ceza Kanununun md. 137 hükmünde haberleşmenin gizliliğini ihlal suçu bakımından bazı nitelikli haller düzenlenmiştir. Bunlar;

• Kamu görevlisi tarafından ve görevinin verdiği yetki kötüye kullanılmak suretiyle, 
• Belli bir meslek ve sanatın sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle

                Suçun bu şekilde işlenmesi halinde verilecek temel cezada yarı oranında artışa gidilmesi mümkündür.

Haberleşmenin gizliliğini ihlal suçu bakımından aranan muhakeme şartlarından biri de uzlaştırmadır. Bu suç tipi bakımından soruşturma ya da kovuşturma yapılması için önce uzlaştırma sürecinin işletilmesi gerekmektedir. 

Haberleşmenin gizliliğini ihlal suçu, soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olan suçlardandır. Haberleşmesinin gizliliği ihlal edilen mağdur, suç teşkil eden fiili ve/veya faili öğrendiği tarihten itibaren 6 ay içerisinde şikayet hakkını kullanmalıdır. Bu bir hak düşürücü süredir. Ayrıca bu suç bakımından 8 yıllık bir dava zamanaşımı süresi mevcuttur. Yani suç tarihinden itibaren 8 yıl içerisinde dava aşaması başlamış olmalıdır.

Ceza hukuku avukatlık ve danışmanlık ücretleri müvekkil ile avukat arasında somut olayın özelliklerine göre değişkenlik gösterir ve taraflar arasında serbest bir biçimde belirlenmektedir. Barolar belirli aralıklarla yol gösterici olması sebebiyle asgari ücret tarifeleri yayınlamaktadırlar. Hukuk Büromuz tarafından Ankara Barosu Avukatlık Tavsiye Ücret Tablosu dikkate alınmaktadır. Söz konusu tarifeler Baroların bulunduğu şehrin ve genel olarak ülkenin ekonomik koşulları, avukatların çalışma şartları ve ilgili diğer parametreler baz alınarak düzenlendiğinden bu tarifeler uygulamadaki ortalama ücretlere tekabül etmektedir. Ancak yine de belirtmek gerekir ki dava türü aynı olsa bile her iş kendi özelinde farklı iş ve işlemler gerektirdiğinden her dosya için belirlenen ücretlendirme farklı olabilir. Ayrıca Türkiye Barolar Birliği de her yıl asgari ücret tarifesi yayınlamaktadır. Bu noktada tekrar hatırlatmak gerekir ki Avukatlık ücretleri avukat ve müvekkil arasında; asgari ücret tarifesi, çalışma saatleri, davaya hazırlık süreci, delil toplama işlemleri, savunma stratejilerinin belirlenmesi, duruşmalar, müvekkil ile iletişim, avukatın deneyimi, uzmanlığı, bulunduğu şehir veya bölge gibi faktörlere bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. 

Önemle belirtmek gerekir ki bu yazıdaki bilgilerin tamamı genel bir bilgilendirme içermekte olup hukuki danışmanlık ve reklam gibi algılanmamalıdır.  Yaşanılan her bir olay ve uyuşmazlığın bağımsız biçimde ayrı bir hukuki değerlendirmeye tabi tutulması gerekir. Ayrıca her bir hukuki konu ve meselenin çözümü uzman bilgisi gerektirmektedir. Bu sebeple de karşı karşıya kaldığınız hukuki uyuşmazlıklar ve olaylar için yetkin bir avukattan hukuki danışmanlık almanızı, Yargıya taşınan uyuşmazlıklar açısından da dosyalarınızı yetkin bir avukat aracılığı ile takip etmenizi öneririz. Yukarıdaki makale ile ilgili olarak veya her türlü hukuki destek ve danışmanlık için büromuzla iletişime geçebilirsiniz.